Кӗҫалхи утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн ҫутӑ укҫи хакланӗ. Хаксем ҫулла хӑпарние хӑнӑхма ӗлкӗртӗмӗр ӗнтӗ. Ҫутӑ хакӗпе ҫыхӑннӑ ҫӗнӗ тарифсене унчченех, пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗн 19-мӗшӗнчех, йышӑннӑччӗ. Ӑна Чӑваш Республикин конкурентлӑ политика тата тарифсен патшалӑх служби ҫирӗплетнӗ.
Ялта пурӑнакансен ҫитес уйӑхран пӗр киловат сехетшӗн 2 тенкӗ те 44 пус тӳлеме тивӗ. Хулара пурӑнакансен хакӗ мӗнле ҫуртра пурӑннинчен килет. Ҫутӑ плитисемлӗ (нумай хутлӑ ҫуртсенче ҫавӑн пеккисене час-часах вырнаҫтараҫҫӗ) ҫуртсенче хак 2 тенкӗ те 44 пуспа танлашӗ, ун пек плиталлӑ мар ҫуртсенче пурӑнакансене пӗр киловат сехетшӗн 3 тенкӗ те 48 пус тӳлеттерӗҫ. Чӑвашэнергосбыт компанийӗ ҫутӑ укҫин парӑмне утӑ уйӑхӗччен тӳлеме сӗнет.
Чӑваш Енри пӗчӗк ялсене те интернет ҫитӗ. Ҫӗршыври пӗчӗк ялсене тӗнче тетелне тухмашкӑн май туса парассипе ҫыхӑннӑ пуҫару пирки «Парламентская газета» хаҫат пӗлтерет.
Маларах та ҫапларах йышӑну тунӑччӗ. Ҫавна май пирӗн тӑрӑхри чылай яла телефон тата интернет ҫыхӑнӑвне ҫитернӗччӗ. Анчах ун чухне тӗнче тетелне килсерен тухма 500 ҫынран ытларах пурӑнакан ялсене ҫеҫ май туса панӑччӗ, 250-500 ҫынлисене – Wi-Fi урлӑ.
Ҫӗршыв Правительствин хальхи саккун проектӗнче 100-тен ытларах ҫын пурӑнакан ялсем пирки каланӑ.
Ҫӗнӗ йышӑну сахал йышлӑ ялсенче пурӑнакансене хӳтӗлессине, ҫыхӑну инфраструктурине ҫӗршывӗпех сарма май парассине палӑртнӑ.
Правительство сӗнӗвне ҫывӑх вӑхӑтри пленарлӑ ларусенчен пӗринче пӑхса тухма шухӑшлаҫҫӗ.
Чӑваш Енри ялсенче пурӑнакансем каяш кӳрсе тухнӑшӑн сахалрах тӳлеме тытӑнӗҫ: тарифа 20 процент чакарнӑ. Ҫак хак регион операторӗ норматива ҫӗнӗрен ҫирӗплетиччен вӑйра пулӗ. Кун пирки «Мой город Чебоксары» портал хыпарлать.
Хайхи ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен тытӑнса ялта пурӑнакансен пӗр ҫын пуҫне уйӑхсерен 60,71 тенкӗ тӳлеме тивӗ. Апла пулин те каласа хӑвармалла: хула тӑрӑхӗсенче тата район центрӗсенче пурӑнакансем малтанхи пекех тӳлӗҫ.
Палӑртмалла, хальхи вӑхӑтра республикӑра ӑпӑр-тапӑр илсе тухнӑшӑн тӳлеве палӑртас тӗллевпе нормативсене ҫӗнӗрен пӑхса тухаҫҫӗ. Ҫавна май кӑрлач уйӑхӗнче Шупашкартан, Ҫӗнӗ Шупашкартан, Улатӑртан, Канашран, Патӑрьел, Сӗнтӗрвӑрри, Тӑвай тата Етӗрне районӗсенчен мӗн чухлӗ каяш илсе тухнине виҫнӗ.
Чӑваш Енри ялсенче Wi-Fi урлӑ тӗнче тетелне кӗресси анлӑ сарӑлать. Асӑннӑ оборудование цифра тан марлӑхне пӗтерес проекта пурнӑҫласа «Ростелеком» предприяти вырнаҫтарать. Ҫывӑх вӑхӑтра 18 пӗчӗк яла ҫак ҫыхӑну ҫитмелле. Вӗсенче 7 пине яхӑн ҫын пурӑнать.
«Ростелеком» акционерсен обществи пӗлтернӗ тӑрӑх, ялта Wi-Fi сетьпе усӑ куракансен йышӗ 12 хута яхӑн ӳснӗ. Пӗтӗмӗшле йыш 36 пине яхӑн ҫынна ҫывхарнӑ. Иртнӗ ҫулти трафик 2,5 хут ӳснӗ, 9,5 Тб-па танлашнӑ. Интернет-сесси вӑтамран икӗ сехете тӑсӑлнӑ.
Цифра тан марлӑхне петерес тӗллевпе «Ростелеком» пирӗн республикӑра 1000-е яхӑн километров лини сарнӑҫав шутран 370 метрне – 2018 ҫулта. Ҫапла вара тӗнче тетелне Wi-Fi урлӑ кӗме 111 ялти 39 пин ҫынна май туса панӑ.
Алексей Федяров право сыхлавҫи Ҫӗпӗр тӑрӑхӗнчи «Новая газета - Регион» электрон хаҫатра чуна тивмелле аса илӳ пичетленӗ.
Унта вӑл Сӑр юханшывӗ ҫывӑхӗнчи чӑваш ялне сӑнланӑ. Паянхине тата виҫӗ теҫетке ҫула яхӑн каяллахине. Тата тӗрӗсрех каласан, 27 ҫул каяллахине.
Вӑл хӑйне, улттӑри ачана, аслашшӗ вӑрманти утара илсе кайнине аса илнӗ. «Ури уксахлать пулсан та манран хытӑрах утатчӗ, анчах эп тан пырайманнине кура ман утӑпа пыратчӗ», — ӑшшӑн аса илнӗ Алексей Федяров.
Автор аслашшӗн таса чӑвашла калаҫӑвӗпе киленнине тата чӑваш чӗлхи килӗшнине те палӑртнӑ. Тата ҫырма хӗрринче пушӑ ларакан, чалӑшнӑ ҫуртран хӑранине аса илнӗ. «Анчах хӑрамалла мар: пӳртре йӗрӗх пурӑннӑ чух шикленӳ ҫуралать — вӑл пӳрте ҫын килес мартан хӑрать. Вӑл кайсан пӳрт чалӑшать», — чуна тивмелле ҫырса кӑтартнӑ право сыхлавҫи.
Паян вара ял пушанать. Апла вӗсенчен йӗрӗх кайнӑ...
Канаш районӗнчи Яманкасси ялӗнче пурӑнакансем нумаях пулмасть шӑматкунлӑх ирттернӗ.
Вырӑнтисем хыпарланӑ тӑрӑх, 3-4 ҫул каялла Яманкасси ялӗнчи Ленин урамне вак чул сарнӑ. Унччен кӗрлӗ-ҫурлӑ пылчӑк пайтах тарӑхтарнӑ. «Йӗпе-сапара халь атӑ-пушмака вараламасӑр ҫӳреме пулать, машина таврашӗ те ним ҫӑрӑлмасӑр кӗрсе тухать», — тесе ҫырнӑ Сиккасси ял администрацийӗн сайтӗнче.
Ӳреткасра пурӑнакансене те ырланӑ. Вӗсен кил-ҫурчӗ умӗнче ӑпӑр-тапӑр сапаланса выртмасть. Пушӑ ларакан ҫуртсен умӗсенчи курӑка та ҫулса тӑраҫҫӗ.
Шӑматкунлӑх ирттерсе урамри «ҫурӑлнӑ» путӑксене Ӳрет юхан шыв хӗрринчен вак чул турттарса сапласа тухнӑ. Емельяновсем, Валерий, Юрий, Эдуард, Алексей Зайцев, Юрий Степанов, Алексей Кузьмин мотоблоксемпе турттарнӑ, Сергей Андреев чула сарса якатса пынӑ. Татьяна Кузьмина, Нина Емельянова, Венера Тихомирова, Галина Полякова, Лидия Васильева, Дмитрий Тимофеев чула мотоблоксем ҫине тиесе тӑнӑ.
Чӑваш Енре ялсенчи старостӑсене статус парӗҫ. Ку таранччен унашкалли пулман. ЧР Юстици министерстви хатӗрленӗ саккун проектне ЧР Министрсен Кабинечӗ ӗнер ырланӑ.
Чӑваш Енре ял старостисен институчӗ пӗрремӗш ҫул кӑна мар ӗҫлет. Анчах саккунра вӗсен право статусне ҫырман.
Саккун проектне йышӑннӑ хыҫҫӑн старостӑсен полномочисем тата срок полномочийӗсем пулӗҫ. Вӗсен тӗп тивӗҫӗ тӳре-шарапа вырӑнти халӑх хушшинче ҫыхӑну йӗркелесси пулать.
Старостӑсене пухура муниципалитет органӗсен элчисемпе пӗрле палӑртӗҫ. Вӗсен 2 ҫултан кая мар (анчах 5 ҫултан ытла мар) ял старостин тивӗҫӗсене пурнӑҫлама тивӗ.
Палӑртмалла: халӗ республикӑра 1,7 пин ытла ҫын ҫак «должноҫра» ӗҫлет.
Вӑрнар районӗнчи Кивӗ Мӗлӗш ҫыннисем сӗт укҫи илеймесӗр пӗр вӑхӑтра нушаланнӑ. Пӗтӗмӗшлп парӑм 50 пине ҫывхарнӑ, анчах сӗт пухакан усламҫӑ тӳлеме васкаман. Аптӑранӑ ҫынсем йӗрке хуралҫисенчен те пулӑшу ыйтнӑ. Унта вара пуҫиле ӗҫ пуҫарма сӑлтав ҫук тесе хуравланӑ.
Пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗнче ял ҫыннисем «Хыпар» издательство ҫурчӗн «Ҫамрӑксен хаҫатне» ҫыру шӑрҫаланӑ. Журналистсем ҫыру йӗрӗпе вырӑна тухса кайнӑ, унта пурӑнакансемпе тӗл пулса калаҫнӑ хыҫҫӑн «Парӑма татман, ҫынсем вара ҫапах сӗт йӑтаҫҫӗ» ятпа материал пичетленӗ.
Хаҫатҫӑсем статья ҫырнипех ҫырлахман, материала республика прокуратурине ярса панӑ. Унтан «Ӗҫ-пуҫа йӗркеллӗ тӗпчесе пӗтермесӗрех, прокурор хушнине пӗтӗмпех пурнӑҫа кӗртмесӗрех уголовлӑ ӗҫе пуҫармалла мар тесе пӗтӗмлетни тӗрӗс мар. Полици ӗҫе малалла тӗпчет», — хурав ҫитнӗ.
Паян вара хаҫатҫӑсене ял ҫыннисем шӑнкӑравласа тав тунӑ, усламҫӑ парӑма татнине пӗлтернӗ.
Красноармейски районӗнчи Пайсупин ялӗнче пурӑнакан пенсионер «Вилекенсене ҫӑлнишӗн» медале тивӗҫнӗ. Указа РФ Президенчӗ ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче алӑ пуснӑ.
Инкек 2015 ҫулхи ҫулла пулнӑ. Ялти пӗр хӗрарӑм пӗве хӗрне килти кӑвакалсене хӑвалама кайнӑ. Асӑрханмасӑр вӑл шыва кӗрсе ӳкнӗ. Пӑтӑрмаха Елизавета Сергеева чӳречерен асӑрханӑ. Хӗрарӑм часрах вырӑна чупса ҫитнӗ. Пӗр шухӑшласа тӑмасӑр шыва чӑмнӑ, кӑвакал хуҫине ҫӳҫрен ярса илнӗ те ҫыран хӗрне туртса кӑларнӑ. Ишме пӗлмен хӗрарӑма унтан вӑл чӗркуҫҫи ҫине хырӑмпа хунӑ та ҫурӑмӗнчен аллипе пусса реанимацилеме тытӑннӑ.
Елизавета Сергеева хӑй вӑхӑтӗнче ҫыхӑну техникумӗнче вӗреннӗ. Телеграф тата хулапа хула хушшинчи ҫыхӑну енӗпе электромеханик пулса тӑрӑшнӑ. Ҫыхӑну ӗҫченӗсен кунне халалланӑ ӑмӑртусенче пӑшалтан тӗл лектерессипе тата шашкӑпа малти вырӑнсене тӑтӑшах йышӑннӑ.
Шупашкар районӗнчи Янӑш тӑрӑхӗнче сӗт пӗр кунта 4 тенкӗ чакнӑ. Вӑл тӑрӑхрисем пӗлтернӗ тӑрӑх, унта ӗнер сӗтӗн литрне 20 тенкӗпе пуҫтарнӑ пулсан паян валли сӗт 16 тенке чакса ларнӑ. «Унтан хаклӑпа йышӑнмаҫҫӗ», — ӗнентернӗ вырӑнти халӑха сӗт пуҫтаракан ҫын.
Чӑн та, сӗт пуҫтаракансен хӑйсен йывӑрлӑхӗ иккен. Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, сӗт хакӗ республикипех чакса кайнӑ. Кун пекки раштав уйӑхӗнче унчченхи ҫулсенче пулман иккен. Ара, чӑн та, сӗт ҫуркунне енне чакнине ӑнланма пулать-ха, анчах хӗл варринче йӳнесе лартни ытла та тӗлӗнмелле пек.
Йывӑрлӑхӗ вара сӗт савучӗсене Беларуҫ Республикинчен типӗтнӗ сӗт илсе килме пуҫланипе ҫыхӑннӑ иккен. Вӑл йӳнӗреххине кура ӑна тирпейлекен савутсем йӳнӗрех продукцие суйлаҫҫӗ.
Хамӑр енчен ҫакна та пӗлтерер: иртнӗ шӑматкун республикӑн Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн ертӳҫи Юрий Васильев тата ЧР Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ — ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов уйрӑм хуҫалӑхӗсенче туса илекен сӗт хакне чакармалли марри пирки канашлу ирттернӗ. Анчах, куратпӑр ӗнтӗ, савутсен хайсен пасар саккунӗ.
+26.3 °C